Prawnicze sentencje łacińskie

Niespodziewanie - Ex improviso.
Dla pozoru - Pro formā.
Wiedza to potęga - Scientia potentia est.
Tam zwycięstwo, gdzie zgoda - Ibi victoria ubi concordia.
Gdzie dobrze, tam ojczyzna - Ubi bene ibi patria.
Gdzie ty Gajus, tam ja Gaja - Ubi tu Caius ibi ego Caia
Zazdrość jest cieniem sławy - Invidia gloriae umbra.
Historia nauczycielką życia - Historia magistra vitae.
Słowo porusza, przykład pociąga - Verbum movet, exemplum trahit.
Odpoczynek po pracy - Otium post negotium.
Niewiedza nie jest argumentem - Ignorantia non est argumentum.
Wilk nie zabije wilka - Lupus non mordet lupum.
Bez gniewu i stronniczości - Sine irā et studio
Trzech tworzy kolegium - Tres faciunt collegium.
Albo z tarczą, albo na tarczy - Aut cum scuto, aut in scuto.
Z much słonia nie zrobisz - Elephantum e muscā facis.
Przygotowuje triumf przed zwycięstwem - Ante victoriam triumphum paras.
Wstręt do życia - Taedium vitae.
Od jajka do jabłek - Ab ovo usque ad mala.
Pojedynczy budenk przynależy - Aedificia solo cohaerent.
Wyrok sądu polubownego to też wyrok - Arbitrium est iudicium.
Użytkownik jest zobowiązany - Fructuarius custodiam praestare debet.
Przyjaźń może istnieć tylko między dobry ludźmi - Amicitia esse non potest nisi inter bonos viros.
Jest wolny od winy, ten co nie jest w stanie zapobiec - Culpā caret qui scit, sed prohibēre non potest.
Przyjaciel mojego przyjaciela nie jest moim przyjacielem - Socii mei socius non est meus socius.
Kto nie umie udawać, nie umie panować - Qui nescit dissimulare, nescit regnare.
Dla zaszczytu - Honōris causa
Po pierwsze nie szkodzić - Primum non nocēre
Dziel i rządź - Divĭde et impĕra;
Co do litery - Ad littĕram
Ani dnia bez kreski - Nulla dies sine linĕa
Swoboda twórcza - Licentia poetĭca 
Każdemu się należy - Suum cuique
Nieznajomość prawa szkodzi - Ignorantia iuris nocet 
Twarde prawo ale prawo - Dura lex sed lex
Nikogo nie więzimy bez zgody sądu - Nemĭnem captivabĭmus
Gwarancja nietykalności - Habĕas corpus
Ucz się łaciny, to zrobie cię Mościpanem - Disce puer latine, ego faciam te mościpanie
I ja byłem w arkadii - Et in Arcadia ego
Na kalendy greckie - Ad kalendas Graecas
Zauważ dobrze - Nota bene.
Śpiesz się powoli - Festina lente.
Chwała Cezarowi - Ave Caesar!
Odważ się być mądrym - Sapĕre aude!
Weź, czytaj! - Tolle, lege!
Gościu witaj, gościu płać - Hospes salve, hospes solve!
Módl się i pracuj! - Ora et labora!
Niepozwalam, sprzeciw - Veto!
Winien (być komuś winien) - Debet.
Zezwolenie, zgoda - Placet.
Wakat, wolne stanowisko - Vacat.
Myślę, więc jestem - Cogĭto, ergo sum
Słuchaj, patrz, milcz - Audi, vide, sile!
Pierwsza ściezka jest trudna - Ardǔa prima via est.
Wiedza uszlachetnia, nie obciąża - Scientia nobilĭtat, non onĕrat.
Wymiar sprawiedliwości, nie powinien niedomagać - Iustitia non debet claudicare.
Niedbałość jest wielką winą - Magna neglegentia culpa est.
Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia - Non scholae sed vitae discĭmus.
Zbytnia troska nie szkodzi - Nimia cautela non nocet.
Wiedza bez roztropności jest próżna - Scientia sine prudentiā vana est.
Mamy papieża - Habemus papam.
Pieniądz nie śmierdzi - Pecunia non olet.
Orzeł nie łapie much - Aquĭla non capit muscas.
Czysta karta - Tabŭla rasa.
Bo litera zabija,a duch ożywia - Littĕra occīdit, spirĭtus vivifĭcat
Gdzie zrzeszenia, tam prawo - Ubi societas ibi ius
Gdzie ustawa, tam kara - Ubi lex, ibi poena
Zwłoka pociąga za sobą ryzyko - Mora trahit pericŭlum
Miejsce określania czynności - Locus regit actum
Czas określania czynności - Tempus regit actum
Zdarzenie odczuwa właściciel - Casum sentit domĭnus
Powierzchnia gruntu ustępuje - Superficies solo cedit
Wszystkie ranią, ostatnia zabija - Vulnerant omnes, ultima necat
O zmarłych tylko dobrze - De mortuis nil nisi bene
Głupi język przynosi wiele przykrości -Ex lingua stulta incommoda multa
Dla dobra publicznego - Pro publico bono
W wypadku wątpliwym należy orzec na korzyść oskarżonegoIn dubio pro reo
Przyznanie się jest królową dowodów - Confessio est regina probationum
Dowód obciąża powoda - Actori incumbit probatio
Składający pozew dowodzi - Actor probat
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, nie zaprzecza - Ei incumbit probatio qui dicit, non ei qui negat
Powód powinien dowieść pozwanemu zarzut - Excipiendo reus fit actor
Konieczność łamie prawo - Necessitas frangit legem
Nie ma przestępstwa bez ustawy - Nullum crimen sine lege
Nie ma kary bez ustawy - Nulla poena sine lege
Umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego - Privatorum conventio iuri publico non derogat.
Prawo patrzy do przodu, nie wstecz - Lex prospicit non respicit
Nowy król, nowe prawo - Novus rex, nova lex
Pretor odpowiada za prawo - Praetor est viva vox iuris.
Siłe siłą odbierać pozwalają wszystkie prawa - Vim vi repellere omnes leges permittunt
Przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom - Delicta parentum liberis non nocent.
Skarb państwa nie zna wstydu - Fiscus non erubescit
Ten może odrzucić (spadek), kto może go przyjąć - Is potest repudiare, qui et acquirere
Ustawa nie rozróżnia - Lex non distinguit
gdzie ustaje sens ustawy ustaje sama ustawa - Ubi cessat ratio legis, cessat et lex
Miastu i światu - Urbi et orbi
Ty także synu? - Tu quoque fili?
I ty Brutusie? - Et tu, Brute?
Byłem tobą, będziesz mną - Tu fui, ego eris
Dla ciebie i ognia - Tibi et igni
Poznaj samego siebie - Nosce te ipsum
Ocal mnei, ocalę Ciebię - Serva me, servabo te
Kto nie jest z mną, jest przeciwko mnie - Qui non est mecum, adversus me est
Zmienna jest wola testatora aż do śmierci - Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem
Ukrywanie oszustwa jest oszustwem - Fraus est fraudem celare
Spółka nie może popełnić przestępstwa - Societas delinquere non potest
W wypadku wątpliwym należy orzecz na korzyść oskarżonego - In dubio pro reo
Ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną - Lex specialis derogat legi generali
Niemożliwe nie jest obowiązkowe - Impossibilium nulla obligatio
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna - Omnis definitio in iure civili periculosa.
Nikogo nie krzywdzi, ten kto korzysta z swego prawa - Neminem laedit qui suo iure utitur
Szczyh prawa, szczyt bezprawia - Summum ius, summa iniuria.
Małżeństwo tworzy umowa a nie pożycie - Nuptias consensus facit, non concubitus.
Kto milczy, daje się zgadzać - Qui tacet, consentire videtur
Ustawy powinny być rozumiane przez wszystkich - Leges ab omnibus intellegi debent
Sankcje są częściami ustaw, które tworzą karę - Sanctiones sunt legum partes quibus poenae constituuntur.
Wrogim świadkom nie należy wierzyć - Inimico testi credi non oportet
Podstęp w wszelki sposób jest karany - Dolus omnimŏdo punītur
Błąd, który nie napotyka na opór jest aprobowany - Error qui non resistĭtur approbatur
Oczerniaj śmiało, zawsze cośsię przylepi - Calumniare audacter, semper alĭquid haeret
Ten, który unika sądu, przyznaje się do winy - Fatetur facinus qui iudicium fugit.
Ustawa może zasnąć, nigdy nie umrzeć - Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur
Raz uniewinniony, zawsze uważany jest za niewinnego - Semel absolutus semper absolutus habetur
Małżeństwa nie zawiera się wbrew woli nupturientów - Matrimonium inter invitos non contrahĭtur
Nieponosi się kary za myślenie - Cogitationis poenam nemo patĭtur.
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa - Male nostro iure uti non debemus.
Sprawę osądzoną uważa się za prawdę - Res iudicata pro veritate accipĭtur.
Dobre ustawy rodzą się z złych obyczajów - Leges bonae ex malis morĭbus procreantur.
O święta naiwności - O sancta simplicitas!
W prawie bardziej podoba się prosta niż zawiłośćIn legibus magis simplicitas quam difficultas placet.
Kto raz zostanie dziedzicem, zostanie nim na zawsze - Semel heres, semper heres.
Zwyczaj traktowany jest jak prawo - Consuetudo pro lege servatur
In maleficiis voluntas spectatur non exitus
W całości jest część - In toto et pars continetur
Brak doświadczenia jest traktowane jako kara - Imperitia culpae adnumeratur
Kto opiekuje się, nie podlega opiece - Qui curat, non curatur
Powód idzie na sąd pozwanego - Actor sequitur forum rei
Rzecz mówi sama za siebie - Res ipsa loquitur
Daj mi fakt, dam tobie prawo - Da mihi factum, dabo tibi ius
Sąd zna prawo - Iura novit curia
Nikt nie jest sędzią w własnej sprawie - Nemo iudex idoneus in propria causa
Nikt nie powinień być świadkiem w własnej sprawie - Nemo testis idoneus in propria causa
Niczego nie dowodzi, ten kto dowodzi zbyt wiele - Nihil probat qui nimium probat
Dzień pozywa za człowieka - Dies interprellat pro homine
Przyzwyczajenie jest drugą naturą - Consuetudo altera natura
Skarga nie przysługuje dwa razy w tej samej sprawie - Bis de eadem re ne sit actio

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz